Sana Vivdaŭro
"La 1-a rango en tuta lando, ambaŭ viro kaj virino
---- sana vivdaŭro de la gubernio Nagano"
Ĉi tiu rubriko kriigis min reflekse, "Mensoge!", "Erare!" Ĉi tiu artikolo aperis sur la loka ĵurnalo "Ŝinŝu*1", kiu estas eldonita ĉefe en suda parto de la gubernio Nagano. Kial mi intuicie pensis, ke la artikolo estas "mensogo" aŭ "eraro"? Ĉar mi memoras, ke oni fieris pri sia loĝloko, "Sana vivdaŭro en Jamanaŝi estas la 1-a aŭ 2-a en Japanujo", kiam mi iam intervjuis en altlernejo de la urbo Kohu en Jamanaŝi-gubernio.
Leginte la ĵurnalon detale, mi trovis, ke en Nagano virina sana vivdaŭro estas 85,1 kaj vira estas 81,4. Atendu! Ĉi tiu estas averaĝa vivo(vivdaŭro je 0 jara). La ĵurnalisto, kiu skribis ĉi tiun artikolon eraras. Mi devas indiki ĝin al li. Mi ne intencas plendi sed devas korekti la eraron... mi iom ekscitis pro mia devo.
Mi legis pli detale la artikolon kaj trovis aldonajn informojn, " 'sana vivdaŭro' en la jaro 2021, surbaze de nivelo pri flegendeco; publikigita de Korpigita Asocio kiel Centra Publika Intereso pri Nacia Sanasekuro*2" kaj "sana vivdaŭro estas averaĝa periodo dum 'oni povas pasigi ĉiutagan vivon sendepende', kiu estis kalkulita kiel 'sana stato' estas nivelo de flegendeco estas malpli ol 2 en Longtempa Prizorga Asekuro*3.
Ho, tia normo ekzistis. .... Nu, do, kio estis "sana vivdaŭro", kie Jamanaŝi estas la 1-a rango? Mi esploris. Kaj mi trovis alian normon por kalkuli "sanan vivdaŭron." Tio estis difinita de Monda Organizo pri Sano(WHO), "Sana vivdaŭro estas periodo dum ĉiutaga vivo estas ne limigita pro sana problemo."
Laŭ ĉi tiu normo, sana vivdaŭro estas 75,38 jaroj por virino kaj 72,68 por viro (ambaŭ estas en 2019). Ili estas ambaŭ malpli granda je 10 jaroj ol antaŭaj valoroj.
La lasta normo estis prenita kiel plej grava celo de "Sana Japanujo 21*4", kiu estas komitato en Ministerio de Sano, Laboro kaj Bonfarto, okaze kiam Japanio fariĝis la 1-a rango el tutmonda komparo pri sana vivdaŭro fare de WHO en 2 000. Sed komence, la kalkulmetodo estis ne klara. Post tiam, oni kalkulis surbaze de datumo, kiu estis akirita ĉiu 3-jare pere de "Baza Enketo pri Nacia Vivstilo*5"
Esploristo demandas al elektita homo, "Ĉu vi havas malfacilaĵon je ĉiutaga vivo pro sana problemo?" Se tiu respondas "Ne," nombro de "sana" homo estas plus unu, aŭ "jes," nombro de "nesana" homo estas plus unu. Plue, oni demandas, "Ĉu vi fartas bone nun?", kaj faras kelkajn aliajn demandojn. Laŭ la respondoj, oni decidas, ĉu tiu homo estas sana aŭ nesana. En "Sana Japanujo 21", oni ne nur celas longigo de sana vivdaŭro, sed ankaŭ celas malmultigi la diferencon inter "sana vivdaŭro" kaj "averaĝa vivo."
Nu, en ĉi tiu "Sana Japanujo 21"(la valo en 2019, kiu estis publikigita en julio, 2023), estis skribite: pri virino, la 1-a estas 77,58, Mie, la 2-a estas 76,74, Jamanaŝi kaj 3-a estas 76,71, Mijagi; pri viro, l-a 1a estas 73,72, Ooita, 2-a estas 73,57, Jamanaŝi kaj 3-a estas 73,48, Sajtama. Ĉar Jamanaŝi gajnis 2-a rango je ambaŭ virino kaj viro, ili certe povas fieri la "sanan vivdaŭron."
Aldone, laŭ tuta monda komparo pri tiu valoro(publikigita de WHO, en majo de 2023): la 1-a estis 74,1 Japanujo, la 2-a estis 73,6 Singapuro kaj la 3-a estis 73,1 Koreujo, ĉiuj kune kun virino kaj viro. Du kalkulmetodo por unu "sana vivdaŭro" estas konfuziga kiel mi pensis la artikolon erara. Nuntempe, kalkulmetodo de "Sana Japanujo 21" estas ĝenerale uzata sed ŝajnas al mi la antaŭa metodo estas pli komprenebla.
En la fono, kial oni ekatentis sanan vivdaŭron, ekzistas la problemo de diferenco inter averaĝa vivo kaj sana vivdaŭro. Se tiu diferenco estas granda, la kvalito de vivo malaltiĝas kaj la daŭro de periodo, kiam flegado estas necesa, longiĝas. Plue, ŝarĝo de sekureco kiel mediciana fakturo kaj elspezo pri flega prizorgado pli altiĝas.
Estas grave, ke ne nur vivo plilongiĝas sed ankaŭ kiamaniere plilongigi la periodon, kiam oni povas vivi sana. Tial mi deziras, ke la normo kiel kalkuli sanan vivdaŭron fariĝu pli komprenebla.
Ministerio de Sano, Laboro kaj Bonfarto rimarkas demencon, apopleksion kaj malfortiĝon pro maljuniĝo kiel gravajn elementojn, kiu limigas ĉiutagan vivon. Jenaj faktoroj estas rimarkitaj pro vivi sane kaj longe, la gubernio Nagano, kie averaĝa vivo estas 1-a kaj 2-a rango ĉiu por virino kaj viro, kaj 1-a rango je sana vivdaŭro laŭ Korpigita Asocio kiel Centra Publika Intereso pri Nacia Sanasekuro.
▽ alta dunga indico
▽ multa manĝo kvanto de legomoj
▽ kampanjo por sendependa sana vivo de volontuloj por sano
▽ aktiva loka medicina agado de fakuloj(kuracistoj, laboristoj pri publika sano, registritaj dietistoj ktp.)
Mi deziras, ke ni konstruu lokan socion, kie oni povas vivi sana kaj plena de bonhumoraj vizaĝoj.
Remarkoj de tradukinto
Ĝi estas loka ĵurnalo de Ŝinŝu, kiu estas publikita ĉefe en suda parto de la gubernio Nagano. La gubernio Nagano havis malnovan nomono 'Ŝinŝu' aŭ 'la lando de Ŝinano'.
*2 Korpigita Asocio kiel Centra Publika Intereso pri Nacia Sanasekuro
Korpigita Asocio estas unu el formo de korporacio. Ĉi tiu asocio plenumas publikan sanasekuran aferon en Japanujo.
En ĉi tiu sistemo, oni difinas rango de prizorga bezono. Ju pli granda numero, des pli multe bezonas prizorgadon.
"Sana Japanujo 21" estas komitato en Ministerio de Sano, Laboro kaj Bonfarto.
*5 Baza Enketo pri Nacia Vivstilo
La komitato "Sana Japanujo 21" plenumas esploron ĉiu 3-jare pri baza vivstilo. El tiu enketo, ili kalkulas sanan vivdaŭron.